Kupujemy narty - Trochę teorii dla tych, którzy dopiero zaczynają.

W odpowiedzi na maile i zapytania sporej rzeszy początkujących lub tych, którzy dopiero mają zamiar zacząć swoją przygodę z narciarstwem, postanowiłem przybliżyć im podstawową teorię, bez znajomości której trudno jest czytać inne publikacje dotyczące sprzętu narciarskiego.
Oto kilka pojęć, które pozwolą podjąć właściwe decyzje dotyczące doboru nart do własnych potrzeb. Jedno jest pewne, jeżeli zdecydujecie się na zakup nowego sprzętu, to będą to taliowane narty carvingowe.

Taliowana narta ma kształt zbliżony do kształtów kobiecych. Szerzej w biuście, wąsko w talii i potem znowu szerzej... Taliowanie narty to różnica szerokości pomiędzy najszerszym (okolice czuba) i najwęższym (okolice środka buta) miejscem na narcie. Jeżeli na przykład, w danych narty znajduje się parametr sidecut (taliowanie) = 49mm to znaczy ze czub jest o 49mm szerszy od środka.
Bardziej popularnym sposobem określania parametrów kształtu narty jest symbolika w stylu: 118/66/99. Cyfry te to nic innego jak podane w milimetrach wymiary szerokości narty; pierwsza określa szerokość w okolicy czuba (w tym przypadku 118mm), druga to wymiar talii, czyli okolic środka buta (66mm) i trzecia to największa szerokość tylnej części narty, czyli piętki (99mm).

<content>19112</content>

Drugim ważnym parametrem jest promień skrętu. Krawędź narty carvingowej jest wycinkiem łuku okręgu o pewnym promieniu. Promień okręgu, który utworzy przedłużenie krawędzi to promień skrętu narty. Jest to wartość jedynie orientacyjna. Jeżeli narta posiada podany promień r=10m to nie znaczy wcale, że można na niej wykonywać tylko skręty o takim właśnie promieniu. Rzeczywisty promień skrętu narty carvingowej jest zmienny i powstaje z okręgu jaki wytworzy krawędź narty wygięta w skręcie. Jeżeli wygięcie narty jest niewielkie, czyli kąt zakrawędziowania ma małą wartość, wtedy promień skrętu jest duży. Przy ostrzejszej jeździe, głębszych wychyleniach i większym wygięciu narty promień jest najmniejszy.

Ostatnim ważnym parametrem jest flex, czyli sztywność wzdłużna narty. Niestety, nie ma w tym przypadku jednej, uniwersalnej skali. Każda firma ma swoją własną skalę i nikt jeszcze nie opracował tabel porównawczych flexu w numeracji różnych firm. Generalna zasada jest taka: narty o małym promieniu skrętu są bardziej miękkie a ze wzrostem promienia twardość wzrasta. Oczywiście nie jest to taka prosta zależność, ponieważ narty zawodnicze zawsze będą sztywniejsze od tych dla narciarzy rekreacyjnych.
Twardość poprzeczna nie jest podawana i sprawdzić ją można tylko próbując skręcać nartę "ręcznie". Pozostaje jeszcze długość, ale tego chyba nie ma potrzeby wyjaśniać. Tak więc oznaczenie w stylu 155cm 118/66/99 r 10 jest już jasne. Trudniejsza jest sprawa określenia sztywności narty. Najczęściej spotykanym określeniem twardości narty, wśród wielu polskich narciarzy, jest odnoszenie się do skali firmy Atomic. Często słyszy się porównania w stylu "odpowiednik dziewiątki". W nazwach większości modeli Atomica zawiera się cyfra określająca twardość np. SL:9 oznacza, że mamy do czynienia z nartą o współczynniku twardości 9. Skala zawiera się w granicach od 5 - narta bardzo miękka do 11 - narta najtwardsza. Trzymanie się takiej numeracji jest o tyle złudne, że ona określa flex wyłącznie w danych grupach nart. Najprościej jest to stwierdzić porównując narty o tym samym oznaczeniu z różnych kategorii. Na przykład wspomniana slalomowa Sl:9 jest zdecydowanie bardziej elastyczna niż jej racecarvingowy odpowiednik GS:9. Tak więc jednoznaczne określenie sztywności nart nie jest sprawą prostą a jedynym sposobem na jej określenie jest po prostu test porównawczy. Niestety mało doświadczeni nabywcy mogą mieć z tym problem.

Teraz kilka słów na temat grup przeznaczenia różnych kategorii nart. Samo nazewnictwo jest w tym przypadku sprawą bardzo otwartą i zmienia się co roku. Rotacja wśród kategorii jest spora i czasem ciężko się zorientować co do przynależności grupowej oraz przeznaczenia różnych modeli nart. Dodatkowo wśród producentów sprzętu też nie ma zgodności nazewnictwa grup i tak na dobrą sprawę co firma to inna nomenklatura. Spróbujmy to trochę usystematyzować.

Life ski (soft carve; easy carve) - narty dla początkujących. Miękkie, lekkie i niezbyt mocno taliowane. Bardzo często występują pod nazwą "półkarwingi" wymyśloną przez "znawców" sprzętu narciarskiego. Z pełną odpowiedzialnością stwierdzam, że coś takiego jak "półkarwingi" nie istnieje!!!!!

Allround - najbardziej popularna i najbardziej liczna kategoria. Obecnie w tej kategorii występują narty o skrajnie różnych właściwościach i przeznaczeniu. Od narty w stylu life ski do modeli zbliżonych parametrami do nart sportowych. Występują tu zarówno modele o parametrach zbliżonych do nart slalomowych jak i gigantowych. Chcąc poszukać wspólnych cech wszystkich nart allround można powiedzieć, że przeznaczone są dla spokojnie jeżdżących narciarzy, ceniących sobie komfort i pewność prowadzenia. Terenem na jakim powinno się używać tego typu nart są utwardzone stoki. A grupa docelowa to zarówno narciarze początkujący jak i zaawansowani.

Allmountain (cross carve; freeride 50/50) - kategoria nart dla tych, którzy chcą jeździć wszędzie czyli zarówno po utwardzonych stokach jak i poza trasami. Promień skrętu zawiera się pomiędzy 16 a 22 m, jest więc bardzo duży. Narty bardzo uniwersalne, ale przeznaczone wyłącznie dla bardzo dobrych narciarzy żądnych mocnych wrażeń.

Freeride - narty przeznaczone do jazdy po dziewiczym puchu w najbardziej niedostępnych wysokogórskich rejonach. Charakteryzuje je potężna budowa i ogromne wymiary (przykładowo 124/92/166 r 20 do 30m długość około 190 cm). Taka budowa ułatwia nartom unoszenie się po delikatnym, lekkim puchu. Absolutnie nie należy ich stosować do jazdy po przygotowanych trasach. Grup docelowa: tylko najlepsi i najodważniejsi narciarze eksperci oraz zawodowcy freeride.

Freestyle (slope style) - cała grupa nart do uprawiania narciarstwa dowolnego, czyli skoków, tricków na różnego rodzaju skoczniach, jazdy w snowparkach, jazdy po muldach i różnych innych nietypowych zastosowań. Ich charakterystyczną cechą jest tak zwany twin tip czyli wywinięcie w górę obu końców ułatwiające jazdę do tyłu. Grupa docelowa to niewątpliwie narciarze eksperci i zawodowcy freestyle.

Shorties - ultrakrótkie nartki o długości nie przekraczającej 1m idealne do nauki i zabawy na utwardzonym stoku.

Skiercross (skicross) - to dość nowa grupa nart powstała po wprowadzeniu do kalendarza FIS konkurencji pod nazwą skiercross. Dyscyplina ta to nic innego jak wyścigi czterech zawodników na specjalnie przygotowanym torze (bandy, hopy, nierówności terenowe). A zasady, kto pierwszy ten lepszy. Znajdujące się na rynku narty sygnowane przynależnością do tej grupy charakteryzują się bardzo dużą stabilnością i znakomitym zachowaniem przy dużych prędkościach. Długości to od 160 do 180 cm, promienie od 15-19m (te przeznaczone dla zawodników mają promień powyżej 21m) Teren dla nich to utwardzone stoki a docelowa grupa: bardzo dobrzy narciarze, instruktorzy wielbiciele gigantowego skrętu i sporej szybkości, ceniący w nartach uniwersalność.

Racecarve - młodsze rodzeństwo nart do slalomu giganta. Znakomite na bardzo twardym podłożu przy długim skręcie na dużej szybkości. Idealne do amatorskich zawodów gigantowych. Przeznaczone są dla narciarzy ekspertów o dużym zacięciu sportowym. Długości 160-180cm promień od 14 do 19 m.

Slalom gigant (GS) - zawodnicze narty do slalomu giganta charakteryzujące się minimalnym promieniem skrętu 21m. Niedostępne w sprzedaży.

Slalom top (SL) - narty do slalomu specjalnego charakteryzujące się dużą agresją i bardzo wymagające. Bardzo krótkie (od 150cm) i zwrotne (promień od 8 - 12m). Przeznaczone wyłącznie na twarde, zlodowaciałe stoki do krótkiego skrętu. Przy nieco większych długościach mogą być stosowane przez funcarvingowców o zacięciu sportowym. Głównymi odbiorcami tego typu nart są zawodnicy i eksperci

Slalom performance - nieco bardziej delikatna odmiana narty slalomowych. Są bardziej miękkie, ale często jeszcze bardziej radykalnie taliowane od nart zawodniczych. Ich wielką zaletą jest przyjazność. Pomimo przynależności do grupy race są łatwe i przyjemne w jeździe. Idealne do funcarvingu. Przeznaczone dla narciarzy ekspertów szukających w jeździe oprócz sportowej walki również odrobiny relaksu. Teren dla nich to utwardzone stoki.

DH - narty do zjazdu i supergiganta promień ponad 30m długość ponad 220cm niedostępne w sprzedaży.

Race - do tej grupy należą podgrupy racecarve; SL; GS; DH

Po takim omówieniu wszystkich grup nart dostępnych i niedostępnych na rynku warto dodać, że narciarze początkujący, którzy z góry wiedzą że nie mają zbyt ambitnego podejścia do tego sportu powinni zaopatrzyć się w narty life ski, natomiast ci, którzy planują ambitnie się rozwinąć powinni zakupić narty allround o niezbyt dużej długości i mniejszym promieniu skrętu (około 12m).