Bez Jeana Pomagalski nie jeździłbym dzisiaj na nartach!
„Bez Jeana Pomagalski nie jeździłbym dzisiaj na nartach” – to zdanie może cię droga czytelniczko, drogi czytelniku zaskoczyć. Zastawiasz się może kim był Jan Pomagalski? Co zrobił, że ośmieliłem się tak ostrym stwierdzeniem rozpocząć ten artykuł?
Postaram się przybliżyć Ci postać Jana, w świecie znanego jako Jean.
Aby zrozumieć znaczenie tego zdania, warto przyjrzeć się bliżej postaci Jeana Pomagalskiego i jego innowacjom w dziedzinie wyciągów narciarskich.
Jean Pomagalski urodził się w 1905 roku w Krakowie. Jego życie było pełne zwrotów akcji, które ostatecznie doprowadziły go do rewolucjonizacji narciarstwa. Po ucieczce z rodziną z Syberii osiedlił się w pobliżu Grenoble we Francji. Tam, łącząc karierę w budownictwie z pasją do narciarstwa, Pomagalski stworzył innowacje, które na zawsze zmieniły sposób, w jaki ludzie korzystają ze stoków narciarskich.
Ciąg dalszy pod galerią
Jean Pomagalski na "Téléski de l’Eclose" w l’Alpe d’Huez / fot. POMA.net
Rok 1936 - A gdyby tak, zamiast bloków żużlowych, przewozić ludzi?
W 1934 roku Jean Pomagalski wpadł na pomysł zaadaptowania stworzonego przez siebie systemu wózków linowych do transportu materiałów budowlanych do domku letniskowego.
Po kilku miesiącach intensywnego planowania zainstalował swój wynalazek w pobliżu Alpe d'Huez. Wykonany z nieużywanych słupów telegraficznych, odzyskanych felg samochodowych, spodu ciężarówki i dużego silnika, został oddany do użytku w lutym 1936 roku. Jean Pomagalski właśnie stworzył pierwszy wyciąg narciarski.
Spór o wyciąg talerzowy. Historycy spierają się do dziś, część uznaje rok 1934, kiedy Jean Pomagalski rozpoczął testowanie wyciągu, część uznaje rok 1936, kiedy otrzymał patent, za rok wprowadzenie wyciągu talerzowego na rynek.
To wydarzenie zrewolucjonizowało dostęp do stoków narciarskich, czyniąc narciarstwo bardziej dostępnym i przyjemnym dla szerszej publiczności. Wynalazek ten był początkiem serii innowacji, które Pomagalski wprowadził w dziedzinie transportu narciarzy na stoku.
Wynalazki i innowacje Pomagalskiego / historia firmy POMA
| Innowacja | Rok wprowadzenia | Miejsce / ciekawostki |
|---|---|---|
| pierwszy wyciąg narciarski | 1934/1936 | Stok Eclose w Alpe d’Huez |
| patent na wyciąg talerzowy | 1936 | Stok Eclose w Alpe d’Huez |
| patent na wysprzęgany wyciąg talerzowy | 1944 | z tego rozwiązania POKA do dziś korzysta. |
| powstaje firma POMAGALSKI | 1946 | |
| otwarcie pierwszej fabryki Pomagalski | 1953 | Fontaine (Isère), wciągi są w całości wytwarzane w fabryce i dostarczane na stoki w "puedłkach" do montażu |
| pierwszy wyciąg krzesełkowy | 1955 | Stok Vioz na Planpraz w Chamonix |
| otwarcie nowej fabryki | 1958 | POMA produkowała wyciągi dla Igrzysk Olimpijskicg w Grenoble |
| pierwszy wyciąg przesełkowy w USA | 1958 | POMA rozpoczyna karięrę w USA od budowy krzesełke w Colorado, Vermont i na Alasce * |
| prototyp wyciągu "na wodzie" | 1959 | Na jeziorach Annecy i Bourget powstały wyciągi dla nart wodnych operujące z prędkością do 25 m/ sekundę. |
| OSCAR za eksport | 1960 | „Głównym powodem naszego wzrostu na rynkach zagranicznych jest dynamika naszej firmy, jej pragnienie pozostania w czołówce postępu technicznego” - powiedział Jean Pomagalski francuskiemu ministrowi finansów i gospodarki, Wilfridowi Baumgartnerowi, odbierając to honorowe wyróżnienie |
| pierwsze "krzesełka" na lodowcu | 1960 | Lodowiec Bossons w Chamonix |
| piersza kolej "otwarte gondolko - krzesełka | 1963 | Indie Zachodnie / wyspa Saint Tomas na Karaibach |
| Legia Honorowa i złoty medal w Brukseli | 1963 | Nagroda na targach wynalazców za rozwiązania zwiększajace bezpieczeństwo na wyciągach krzesełkowych. |
| pierwsza kolej kabinowa - protoplaska gondoli | 1965 | dwuosobowe zabudowane krzesełko, dziś jest gratką dla kolekcjonerów - wyprodukowano jedynie 200 sztuk. |
| piersza kolej godolowa | 1966 | Val d’Isère (Francja) and Queenstown (Nowa Zelandia). - Kabiny były wyposażone w system automatycznego zamykania i otwierania. - narodziły się słynne 4 osobowe jajka SP4 |
| powstaje logo firmy POMA | 1967 | Designer Alphonse Lisa opracowuje logo i proponuje skrócenia nazwy do "POMA" |
| śmierć Jana Pomagalskiego | 1969 | |
| szefem POMY zostaje Gaston Cathiard | 1969 | |
| pierwsze wysprzęgane krzesełko | 1972 | Pralognan-la-Vanoise - Francja |
| powstaje pierwsza na świecie 6 osobowa gondola | 1973 | Villard-de-lans we Francji / przepustowośc nowej kolei to 2000 osób na godzinę - nowością była synchronizacja gondoli z prędkością liny nośnej |
| 6 osobowa gondola wygrywa nagrodę francuskiego instytutu estetyki w przemyśle | 1975 | |
| międzynarodowa ekspansja | 1975 | wyciągi sygnowane POMA powstają na całym świecie |
| zakup pierwszego komputera do biura projektowego | 1976 | |
| piersza kolej na dwóch linach | 1976 | Słynne "Les Bulles" w Grenoble |
| POMA staje się światowym liderem w budowie kolei linowych | 1977 | W 39 krajach POMA zbudowała już:
|
| powstaje najdłuższa kolej gondolowa na świecie | 1979 | Iran - trzy sekcje o łacznej długości 7,5 km i deniwelacji 2000 metrów |
| SIGMA - lider w designe i produkcji urządzeń transportowych dołącza do POMA | 1979 | |
| Jean-Pierre Cathiard staje na czele firmy | 1980 | |
| powstaje kolej Cime Caron | 1983 | |
| powstają mnumentalne koleje we Francji | 1985 | Les 2 Alpes - Jandri Express (w 2024 zastąpiony przez Jandri 3S) |
| powstaje kret w Les 2 Alpes | 1989 | Dôme Express w lodowym tunelu |
| OTIS dołącza do POMA | 1996 | technologie znane z wind łaczą siły z wyciągami |
| powstaje pierwsza na świecie gondola z 16 miejscami siedzącymi | 1998 | Les Angles - Pireneje - Francja |
| POMA Łączy się na rynku amerykańskim z południowotyrolskim LEITNEr`em | 2000 | EITNER POMA OF AMERICA |
| powstaje Vanoise EXPRESS - największa w chwili budowy kolej na świecie | 2003 | piętrowa gondola w Paradiski |
| budowa kolei w Nowym Jorku | 2010 | podniebny tramwaj łączy wyspę Roosevelta z Manhattanem |
| powstaje pierszy na świecie "czysty tramwaj" | 2012 | Liaison Blanc-Blanc łaczy laboratoria CEA (French Atomic Energy Commission) w Grenoble. Kolejka linowa jest wodoodporna, wyposażona w śluzę powietrzną z prysznicem „czystego powietrza” i porusza się w kontrolowanej atmosferze. Może przewozić do 12 badaczy między dwoma laboratoriami i jest w pełni zautomatyzowana |
| Symphony Cabin | 2015 | Nowa jakość w budowie gondoli - projekt Pininfarina |
| powstaja oddziały formy w krajach azjatyckich | 2015/2017 | Korea, Wietnam, |
| otwarcie nowej fabryki | 2018 | Gilly-sur-Isère |
| narodziny technologii TD - trzy liny | 2020 | Zhuhai w Chinach |
* do dziś w Ameryce Północnej na wyciągi krzesełkowe nazywane są "pomalift".
Pomagalski nie poprzestał na swoim pierwszym wynalazku. Kontynuował prace nad udoskonalaniem systemów wyciągów, wprowadzając takie innowacje jak odpinane uchwyty, wyciągi krzesełkowe i kolejki gondolowe (w tym słynne ze francuskich ośrodków „jajka”). Te wynalazki nie tylko poprawiły komfort narciarzy, ale także znacząco zwiększyły przepustowość stoków narciarskich, umożliwiając rozwój ośrodków narciarskich na całym świecie.
Wpływ Pomagalskiego na narciarstwo wykroczył daleko poza granice Francji. Jego firma, znana jako POMA, eksportowała i nadal eksportuje swoje rozwiązania na cały świat, przyczyniając się do rozwoju ośrodków narciarskich w wielu krajach. Dzięki temu nazwisko Pomagalskiego stało się na lata synonimem innowacji w dziedzinie infrastruktury narciarskiej.
Choć Jean Pomagalski zmarł w 1969 roku, jego dziedzictwo żyje nadal. Współczesne ośrodki narciarskie na całym świecie korzystają z technologii, które mają swoje korzenie w jego wynalazkach. Nazwa 'Poma', pochodząca od jego nazwiska, jest wciąż widoczna na wielu wyciągach narciarskich, przypominając o wkładzie tego wizjonera w rozwój narciarstwa.
Teraz już każdy rozumie dlaczego bez Jana Pomagalskiego nie jeździłbym dziś na nartach :).
Źródła:
“Portrait of Jean Pomagalski", https://www.poma.net/en/news/portrait-of-jean-pomagalski/. dostęp 25 09 2024.
Anderson, Dylan “How long will Howelsen's Poma lift keep" https://www.steamboatpilot.com/news/how-long-will-howelsens-poma-lift-keep-running/. dostęp 25 09 2024.
“The first POMA gondola lifts.” POMA, https://www.poma.net/en/poma-group/pomas-story/. dostęp 26 09 2024
History of POMA group https://www.poma.net/en/poma-group/pomas-story/ dostęp 26 09 2024
- Redaktor naczelny Piotr Burda