Słowacka kuchnia, co smacznego jedzą nasi południowi sąsiedzi

Podstawowymi składnikami słowackiego wyżywienia były i są mleko, ziemniaki i kapusta. Z kombinacji tych produktów przygotowuje  się smaczne pokarmy (np. strapaczki – kluseczki ziemniaczane z kapustą itp.) Słowacką potrawą narodową są kluseczki ziemniaczane z bryndzą (bryndzové halušky), które dla Słowaków znaczą tyle, ile dla Japończyków sushi, a dla Włochów pizza.

Mleko piło się słodkie i kwaśne. Ulubionymi produktami z mleka były i są: maślanka, twaróg, śmietana, bryndza (słony owczy ser) oraz sery owcze. Do najbardziej ulubionych należą warkoczyki, wędzona i niewędzona parzenica, oscypki i bryndza.

Wymienione produkty można kupić w każdym sklepie spożywczym na całej Słowacji. Najlepiej jednak smakują zakupione bezpośrednio od producentów w podtatrzańskim regionie Liptów.

Najbardziej typową słowacką potrawą są bryndzové halušky ze słoniną. Dla Słowaków znaczą tyle, ile dla Japończyków sushi, a dla Włochów pizza. Są to kluseczki z ciasta ziemniaczanego wymieszane ze specjalnym rodzajem sera owczego – bryndzą, które najlepiej smakują w tzw. kolibach lub szałasach. Porcję polewa się roztopioną słoniną i skwarkami. Do tego dania najbardziej nadaje  się maślanka lub kwaśne mleko. Słowacja może poszczycić się niecodzienną światową ciekawostką. Corocznie w górskiej osadzie Turecká u podnóża Wielkiej Fatry spotykają się wielbiciele klusków z bryndzą na światowych mistrzostwach ich gotowania i konsumpcji.

Do tradycyjnych domowych pokarmów należą również inne dania przygotowywane z ziemniaków (placki ziemniaczane, placki zwane loksze) różnych rodzajów sera owczego i kapusty. Podczas dobrego słowackiego obiadu nie może zabraknąć  zup – kapuśniaku, zupy czosnkowej (podawana czasami w bochenku chleba), fasolowej z kiełbasą, rosołu z kury i wołowiny.

Tradycyjnymi słowackimi ciastami są kołacze z ciasta drożdżowego albo bułeczki nadziewane powidłami, makiem, serem lub orzechami. Na  Boże Narodzenie przygotowuje się  szczodry placek i na końcu zapustów smażą się pączki nadziewane powidłami. Z regionu Záhorie rozszerzył się ciekawy rodzaj ciasta nazywany skalickim trdelnikiem w kształcie walca z otworem w środku. Jako przekąskę do wina lub piwa podaje się  ulubione słone kołacze (ciasto z kapustą, skwarkami lub ziemniakami).

Gastronomicznym wydarzeniem są gęsie gody, z których słynie przede wszystkim podmałokarpacka wieś Slovensky Grob. Godne  uwagi jest również wiejskie świniobicie, w którym możemy uczestniczyć już coraz rzadziej. Specjały ze świniobicia  (wątrobianka, salceson, wędliny, skwarki itp.) możemy znaleźć w karcie wielu restauracji i stołówek.

Współczesna kuchnia słowacka ma już charakter europejski.  Jada się więcej mięsa i potraw pochodzących z kuchni np. francuskiej, węgierskiej, włoskiej, chińskiej itp.

Krajowe napoje bezalkoholowe jak Vinea i Kofola oraz szeroki wybór wód mineralnych z powodzeniem  konkurują  z masowo rozpowszechnioną na Słowacji  lemoniadą światowych marek .

Specyficznym słowackim destylatem jest jałowcówka (na Słowacji znana jako Spišská borovička) destylowana z jałowca (Juniperus comunis). Ulubionym słowackim destylatem jest również śliwowica (przede wszystkim Bošácka slivovica) i grzaniec (mieszanka roztopionej słoniny, wódki i miodu). W górskich chatach pytajcie  o gorzałkę z namoczonym korzeniem goryczki o nazwie Horec. Ulubionym likierem jest  Demänovka, zrobiony z ziół leczniczych i płodów leśnych.

Obok destylatów, ulubionym napojem jest  piwo. Słowackie piwa są wysokiej jakości, najlepsze marki Zlatý bažant, Smädný mních i Topvar mają smak porównywalny ze smakiem piw czeskich. Na Słowacji uprawia się również wysokiej jakości winogrona, a tradycja uprawy winorośli sięga do czasów rzymskich. W południowo-wschodniej części państwa znajduje się znany na całym świecie Obszar Winnic Tokajskich. Z win małokarpackich znana jest raczańska frankowka modra.

Stołowanie w restauracjach

Większość restauracji jest czynna w godzinach od 10.00 do 22.00. Napiwki daje się w wysokości porównywalnej z innymi sąsiednimi państwami i są wyrazem uznania za dobrą obsługę.

Kluseczki ziemniaczane z bryndzą ("bryndzové halušky")